- Er zijn sterke aanwijzingen dat Nederlanders de erfbelasting vaker ontwijken, zo stellen onderzoekers in een artikel in economenblad ESB.
- De fiscale druk van de erfbelasting is sinds 2010 weliswaar verlaagd, maar dat verklaart niet de achterblijvende opbrengsten.
- De auteurs suggereren dat onderbezetting bij de Belastingdienst mogelijk een rol speelt bij de achterblijvende opbrengsten van de erfbelasting.
- Lees ook: Vaste uitkering voor je pensioen? Zo kun je zorgen dat inflatie koopkracht niet aantast
Nederlanders lijken de erfbelasting vaker te ontwijken, terwijl de fiscale druk daar geen aanleiding toe geeft. Tot die opvallende conclusie komen analisten Milan en Misha van Denderen in een artikel voor economenblad ESB.
Er is veel te doen om de erfbelasting in Nederland. Die wordt vaak bekritiseerd met het argument dat sprake zou zijn van een ‘dubbele belasting’, omdat er over nalatenschappen vaak ook al vermogensbelasting in box 3 en soms inkomstenbelasting in box 1 is geheven. Anderen stellen daar tegenover dat dit argument niet opgaat, omdat de erfbelasting voor de ontvanger geldt en niet voor de overledene.
De erfbelasting komt ook terug in discussie over de vermogensongelijkheid in Nederland. Een manier om die aan te pakken zou een verhoging van de erfbelasting kunnen zijn, maar daar is weinig draagvlak voor. Bovendien leidt dit volgens sommige economen tot ontwijkingsgedrag.
Ontwijking erfbelasting
De auteurs van het artikel in ESB stellen dat in de afgelopen jaren al sprake lijkt van sterker ontwijkingsgedrag, terwijl de fiscale druk van de erfbelasting eerder is af- dan toegenomen.
Tussen 2011 en 2021 is het niet-aangegeven deel van nagelaten vermogens gestegen van iets meer dan 22 procent naar liefst 39 procent. Sinds 2010 is het totaal nagelaten vermogen fors gestegen, maar het aangegeven vermogen blijft daarbij achter.
Sinds 2010 zijn de vrijstellingen voor de erfbelasting verhoogd, maar dat verklaart volgens de onderzoekers maar een klein deel van de stijging van vermogen waarvoor geen aangifte wordt gedaan bij de erfbelasting. "De toegenomen ontwijking is verrassend, omdat in de wetswijziging van 2010 niet alleen de vrijstellingen werden verhoogd, maar ook de tarieven werden verlaagd. Er was dus minder reden om te ontwijken."
De auteurs suggereren dat onderbezetting bij de Belastingdienst mogelijk een rol speelt bij het achterblijven van de opbrengst van de erfbelasting. Meer controle lijkt wenselijk. Verder stellen ze voor om de verjaringstermijn bij de erfbelasting te verhogen van vijf jaar naar zeven jaar, om de fiscus zo meer tijd te geven voor controles.